Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh Tật Nghệ Anhttps://cdcnghean.vn/uploads/text-07.png
Thứ hai - 14/03/2022 23:00
Ăn bổ sung hay còn gọi là ăn sam, ăn dặm là một thời kỳ rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ. Ăn bổ sung nghĩa là cho ăn thêm các thức ăn khác ngoài sữa mẹ. Các thức ăn và chất lỏng thêm này được gọi là thức ăn bổ sung vì chúng bổ sung cho sữa mẹ, chứ không hoàn toàn thay thế được sữa mẹ để cung cấp đủ chất dinh dưỡng.
BS Thái Thị Hoa Mai hướng dẫn thực hành ăn bổ sung cho trẻ
Thức ăn bổ sung phải là các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và đủ về mặt số lượng để trẻ có thể tiếp tục phát triển.Từ sau 6 tháng trở đi, sữa mẹ không còn đáp ứng đủ các nhu cầu dinh dưỡng của trẻ, trong đó có nhu cầu về năng lượng, nhu cầu về sắt, nhu cầu về viatmin A. Sau 6 tháng cho con bú, lượng sắt từ sữa mẹ sẽ không đáp ứng được nhu cầu của trẻ và sự thiếu hụt này cần bù đắp từ các nguồn thức ăn bổ sung khác. Sữa mẹ cũng chỉ cung cấp đủ vitamin A cho trẻ trong giai đoạn 6 tháng sau sinh, còn sau đó trở đi, nhu cầu của trẻ sẽ tăng nhu cầu của trẻ sẽ tăng lên và chắc chắn nếu chỉ bú mẹ trẻ sẽ bị thiếu hụt vitamin A. Ở lứa tuổi từ khi sinh đến 2 tuổi, trẻ có nhu cầu dinh dưỡng cao nhất. Dưới 6 tháng tuổi, bộ máy tiêu hóa của trẻ chỉ quen với chế độ ăn hoàn toàn chất lỏng là sữa mẹ. Nhưng bé sẽ phải được ăn dặm từ tháng thứ 6, chuyển từ chế độ ăn lỏng sang ăn đặc và cứng dần. Do vậy, khi cho trẻ ăn dặm, đầu tiên chỉ nên cho bé ăn cháo, bột nấu loãng. Tuy nhiên, cho trẻ ăn bổ sung không có nghĩa là thôi bú mẹ. các thức ăn hoặc nước uống thêm chỉ có chức năng bổ sung chứ không có chức năng thay thế sữa mẹ. Vì vậy ăn bổ sung hợp lý tức là cho trẻ ăn thêm các loại thức ăn ngoài sữa mẹ như: bột, cháo, cơm , rau, hoa quả. sữa đậu nành, sữa bò. Thời gian bắt đầu cho trẻ ăn bổ sung: Đủ 6 tháng (180 ngày) ngoài sữa mẹ trẻ cần được ăn bổ sung các loại thực phẩm khác. Chất lượng của thức ăn bổ sung: Có thể thêm dầu, mỡ, vừng, lạc hoặc bổ sung men tiêu hóa làm cho bát bột vừa thơm, vừa béo, mềm, trẻ dễ nuốt, lại có thêm năng lượng giúp trẻ mau lớn.
Tất cả các dụng cụ chế biến phải sạch sẽ, rửa tay sạch trước khi chế biến thức ăn và khi cho trẻ ăn.
Cho trẻ bú mẹ càng nhiều càng tốt.
Cho trẻ ăn nhiều hơn trong và sau khi trẻ ốm. Cho trẻ ăn uống nhiều chất lỏng hơn, đặc biệt khi trẻ bị tiêu chảy và sốt cao.
Không nên cho trẻ ăn mì chính.
Không cho trẻ ăn bánh kẹo, uống nước ngọt trước bữa ăn vì dễ làm cho trẻ chán ăn, bỏ bữa hoặc ăn ít đi.
Những loại thức ăn bổ sung trẻ nên ăn: Cần cho trẻ ăn nhiều loại thức ăn khác nhau. Tất cả các loại thức ăn tươi, sạch, giàu dinh dưỡng mà người lớn ăn được hàng ngày đều có thể cho trẻ ăn được, trừ rượu, bia và các loại gia vị chua cay. Trẻ nhỏ không cần kiêng dầu, mỡ, rau xanh, cá tôm, cua, trứng, thịt… vì một lượng nhỏ các loại thức ăn này cũng giúp cho trẻ khỏe mạnh.
Thức ăn bổ sung gồm 4 nhóm:
Nhóm cung cấp chất đạm: thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa, đậu đỗ, lạc, vừng…
Nhóm tinh bột: gạo, mì, khoai, ngô.
Nhóm chất béo: dầu, mỡ lạc vừng…
Nhóm giàu vitamin và chất khoáng: Rau, quả, đặc biệt các loại rau có màu xanh thẫm như: rau ngót, rau muống, rau dền, rau cải, mòng tơi…và các loại quả có màu đỏ hoặc vàng: chuối, đu đủ, xoài…
Mỗi ngày phải cho trẻ ăn đủ 4 nhóm thực phẩm trên. Cách chế biến thức ăn cho trẻ: Trẻ càng nhỏ càng phải xay nhỏ, băm nhỏ, giã nhỏ. Khi bắt đầu ăn bổ sung phải cho trẻ ăn cả cái( kể cả rau), không nên chỉ ăn nước. Khi chế biến thức ăn đảm bảo mềm dễ nhai, dễ nuốt và thường xuyên thay đổi các loại thực phẩm trong mỗi bữa ăn như sáng ăn bột thịt, trưa ăn bột cá, tối ăn bột trứng… hợp với khẩu vị của trẻ, như vậy không những cung cấp đủ chất dinh dưỡng mà lại kích thích trẻ ăn ngon miệng. không bị biếng ăn. Hiện nay, nhất là ở các thành phố lớn, các bà mẹ thường cho con ăn quá nhiều chất đạm( thịt, cá, trứng sữa …) nhưng lại thiếu chất bột đường, rau xanh, hoa quả, vì thế bữa ăn của trẻ không đủ năng lượng, vitamin và chất khoáng. Cần xóa bỏ quan niệm cho rằng, trẻ ăn cơm sớm sẽ cứng cáp hoặc ăn nước xương ống, xương chân gà sẽ chống được còi xương hoặc chỉ cho trẻ ăn nước ninh, nước luộc.
Các nhóm thực phẩm dùng để chế biến thức ăn bổ sung cho trẻ
Cách cho trẻ ăn: Khi trẻ mới tập ăn bổ sung, trẻ cần được học “ cách ăn”. Cách chăm sóc bữa ăn cho trẻ quan trọng là thái độ và thực hành của bà mẹ và người chăm sóc trẻ. Dạy trẻ học ăn bằng cách khuyến khích, kiên trì, giúp đỡ để tạo không khí ăn uống. Tránh không nên ép buộc trẻ ăn, gây không khí căng thẳng, ồn ào khi ăn. Muốn biết trẻ đã được ăn uống đúng và đủ chưa, cần theo dõi cân đều đặn tương ứng với kênh A trên biểu đồ là trẻ đã được nuôi dưỡng tốt. Còn không lên cân hoặc tụt cân thì có thể trẻ bị bệnh hoặc nuôi dưỡng không đúng. Lúc đó cần phải tìm nguyên nhân để can thiệp sớm./.
