Hiện nay, dịch Covid- 19 đang diễn biến phức tạp, tuy nhiên số bệnh nhân được điều trị khỏi và ra viện cũng ngày một nhiều hơn. Với người bệnh sau điều trị Covid -19 cần phải tăng cường bổ sung các chất dinh dưỡng để giúp cơ thể hồi phục sức khỏe, nâng cao sức đề kháng nhanh chóng trở lại cuộc sống bình thường.
Người mắc bệnh Covid-19 rất dễ mệt mỏi, chán ăn, thậm chí rất khó ăn khi bị sốt, nhiễm trùng, suy hô hấp. Vì vậy, sau thời gian điều trị tình trạng sức khỏe bệnh nhân bị suy giảm, cơ quan hô hấp, tiêu hóa bị suy yếu, có nguy cơ bị suy dinh dưỡng ở các mức độ khác nhau. Suy dinh dưỡng làm giảm khối cơ và suy giảm chức năng, ảnh hưởng xấu tới mô mỡ và khối xương, làm cho cơ thể bị suy kiệt. Đồng thời suy dinh dưỡng còn ảnh hưởng tới sức đề kháng, đáp ứng miễn dịch, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.
Bởi vậy dinh dưỡng cho người sau điều trị Covid-19 rất quan trọng. Chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ nhanh chóng giúp cải thiện được tình trạng dinh dưỡng, cải thiện các chức năng cho cơ thể, trong đó có chức năng hô hấp bằng chế độ ăn giàu dinh dưỡng.
Viện dinh dưỡng đã chỉ ra một số cách tăng cường chế độ dinh dưỡng để giúp người bệnh lấy lại sức khỏe, sau điều trị covid - 19. Cụ thể, năng lượng trong khẩu phần cần cung cấp bởi các thực phẩm thuộc 3 nhóm:
- Nhóm thực phẩm giàu chất bột đường như: gạo, ngũ cốc, khoai, củ
- Nhóm thực phẩm giàu đạm như : các loại thịt động vật, thịt gia cầm, cá và thủy sản, đậu, đỗ các loại.
- Nhóm thực phẩm giàu chất béo như: mỡ động vật, bơ, dầu thựcvật, các loại hạt nhiều dầu
Thông thường, chế độ ăn hợp lý cần cung cấp đủ về số lượng và đảm bảo tỷ lệ hợp lý từ 3 chất sinh năng lượng là đạm (protein), chất béo (lipid) và chất bột đường (glucid). Nên ăn đa dạng, phối hợp từ 15-20 loại thực phẩm và thay đổi thường xuyên các loại thực phẩm trong ngày. Khẩu phần ăn hàng ngày nên có sự phối hợp ở tỷ lệ cân đối giữa giữa nguồn chất đạm động vật và thực vật (thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua, hải sản, đậu, đỗ...). bên cạnh đó cần ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật ở tỷ lệ cân đối trong khẩu phần.
Ngoài ra, người mới khỏi bệnh nên chọn protein có giá trị sinh học cao và cung cấp các acid amin thiết yếu. Các amino acid có vai trò duy trì các hoạt động chức năng của cơ thể, tham gia vào các hàng rào bảo vệ, sự dịch chuyển và hấp thu các chất dinh dưỡng. Không nên ăn các thực phẩm có nhiều cholesterol như: Nội tạng động vật, óc. Nên ăn ít nhất 3 bữa cá/1 tuần, 3 quả trứng/1 tuần và uống thêm sữa từ 1-2 cốc/ngày. Về chất béo, nên ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật, tỷ lệ chất béo động vật/chất béo tổng số dưới 60%. Tuy nhiên, nên sử dụng các loại chất béo có nguồn gốc từ cá, dầu thực vật, hạn chế các chất béo có nguồn gốc từ các loại gia cầm (gà, vịt...), các loại động vật có vú (lợn, bò...). Nên tăng cường rau quả: Rau quả là nguồn cung cấp các vitamin, khoáng chất và chất xơ, những nhóm chất này rất quan trọng giúp nâng cao sức đề kháng và miễn dịch chống lại các virus, vi khuẩn gây bệnh. Nên ăn các loại rau màu xanh sẫm và hoa quả màu đỏ hoặc vàng có chứa nhiều vitamin A, C, E. Các vitamin A, C,D,E và khoáng chất như sắt kẽm trong rau quả có tác dụng tốt với người sau điều trị bệnh có vai trò trong chống viêm, chống nhiễm trùng. Ngoài ra, rau quả còn góp giúp cho tiêu hóa tốt hơn, hạn chế hấp thu cholesterol, hạn chế táo bón. Nhu cầu rau xanh và hoa quả là từ 400 - 600 g/người/ngày. Tăng cường bổ sung nước: Người mắc Covid -19, thường bị mất nước và một số chất điện giải như natri, kali do sốt, viêm phổi và nhiễm trùng. Vì vậy sau điều trị cần tăng cường bổ sung nước để bù lại lượng nước đã mất giúp cho cơ thể mau hồi phục. Ngoài nước lọc thông thường, chúng ta còn có thể bổ sung thêm nước từ nước ép hoa quả, rau xanh, trái cây...và rất nhiều các loại khác tùy theo sở thích của mỗi người. Các loại nước sinh tố hoa quả, ngoài cung cấp nước, chúng còn cung cấp các vitamin và khoáng chất cần thiết như nước chanh, nước cam, nước bưởi ép, nước soài, rau má,… để cung cấp lượng vitamin C, A. Chia nhỏ các bữa ăn: Người sau điều trị Covid -19 thường mệt mỏi, chán ăn vì vậy cần ăn nhiều lần trong ngày, khoảng 5 bữa/ngày, tránh ăn quá no có thể gây khó thở. Các món ăn chế biến ở dạng mềm, thái nhỏ, hầm kỹ để dễ tiêu hóa và hấp thu. Nên ăn các món luộc, hấp, nấu thay thế các món ăn chiên, rán, nướng vì đồ chiên nướng khó tiêu. Trong ngày nên hay đổi món ăn thường xuyên, tránh đơn điệu để bữa ăn sẽ ngon hơn. Tăng cường bổ sung sữa và các sản phẩm từ sữa 2 cốc/ngày, vì sữa có đủ các thành phần dinh dưỡng ở tỷ lệ cân đối, dễ tiêu hóa và hấp thu phù hợp với người mới khỏi bệnh. Đặc biệt với sữa năng lượng cao, làm cơ thể người bệnh mau chóng phục hồi sức khỏe. Theo thông thường thì khi đói chúng ta muốn ăn và thèm ăn, nhưng với người thiếu vi chất dinh dưỡng và đường tiêu hóa yếu kém thì ngược lại, họ thường mất cảm giác đói và thèm ăn. Vì vậy, để hỗ trợ cho đường tiêu hóa, thì người bệnh nên bổ sung thêm probiotic mỗi ngày 2 lần, đồng thời bổ sung viên đa vitamin- khoáng chất cho người lớn, hay các dạng siro hay cốm đa vitamin- khoáng chất cho trẻ em giúp người bệnh có cảm giác đói, thèm ăn, ăn ngon hơn. Từ đó cung cấp đầy đủ dinh dưỡng để cơ thể nhanh phục hồi, khỏe mạnh. Cần hạn chế những thực phẩm không tốt cho sức khỏe: Người bệnh không nên ăn mặn và các loại thực phẩm có nhiều muối như giò, chả, xúc xích, đồ hộp, các thực phẩm muối chua… Hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn bởi các loại thực phẩm này chứa nhiều muối đường, các chất phụ gia và chất bảo quản, màu nhân tạo, hương liệu không tốt cho cơ thể. Không nên dùng đồ uống có nhiều gas bởi thông thường các loại đồ uống có ga chứa các acid như malic, tartric, citric, phosphoric… cộng với chất đường sẽ dẫn đến việc bị đầy hơi khó tiêu./. Bs CKI Nguyễn Anh Tuấn - Trưởng khoa Dinh dưỡng
