Phải khẳng định rằng bệnh sốt rét là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, người mắc bệnh sốt rét nếu không điều trị kịp thời, đúng phác đồ thì sẽ dẫn đến tử vong.
Năm 2021 tỉnh Nghệ An được Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung Ương xét công nhận là tỉnh loại trừ sốt rét tại QĐ số 71/QĐ – VSR ngày 27/01/2022.
Mặc dù đã đạt được những thành công trong phòng, chống và loại trừ sốt rét những năm qua. Tuy nhiên hiện nay chúng ta còn đối mặt với không ít khó khăn thách thức như: Theo phân vùng dịch tễ 2019 Nghệ An có 38.000 dân sống trong vùng sốt rét lưu hành trong đó có 5541 dân số sống trong vùng sốt rét lưu hành nặng. Ký sinh trùng kháng thuốc, muỗi truyền bệnh sốt rét kháng hóa chất, di biến động dân cư lớn, sự chủ quan trong việc phòng chống bệnh sốt rét của người dân…
Hiện nay, với sự hiện diện của muỗi truyền bệnh SR ở vùng rừng núi Nghệ An nguy cơ sốt rét thứ truyền có thể xảy ra bất kỳ khi nào nếu từ người dân, cộng đồng, cán bộ y tế và các cấp chính quyền chủ quan, lơ là, chưa chú trọng.
Đầu năm 2023 Nghệ An ghi nhận 05 bệnh nhân sốt rét ngoại lai từ Châu Phi về. Đây là nguồn lây nguy hiểm nếu không được kiểm soát chặt chẽ và điều trị kịp thời.
Để người dân biết cách phòng tránh và điều trị kịp thời mọi người cần nắm được các đặc điểm của bệnh sốt rét như sau:
1. Nguyên nhân gây bệnh: Bệnh do ký sinh trùng sốt rét (Plasmodium) gây nên, và được loài muỗi có tên gọi là muỗi Anopheles truyền bệnh khi loại này sẽ đốt người mang mầm bệnh sốt rét truyền cho người khác để gây bệnh.
Bệnh sốt rét có các phương thức truyền chủ yếu: Do muỗi đốt đây là phương thức chủ yếu, do truyền máu có nhiễm ký sinh trùng sốt rét, do mẹ truyền sang con qua nhau thai bị tổn thương (hiếm gặp).
2. Triệu chứng lâm sàng bệnh sốt rét:
Người mắc bệnh sốt rét có thể chỉ xuất hiệu các triệu chứng sốt rét thông thường nhưng cũng có khi lại là dấu hiệu sốt rét ác tính. Các dấu hiệu sốt rét còn phụ thuộc vào loài ký sinh trùng truyền bệnh.
Triệu chứng điển hình của bệnh sốt rét trải qua 3 giai đoạn: rét run, sốt cao 39 đến 400C, vã mồ hôi, hết cơn sốt người bệnh trở lại bình thường. Ngoài cơn sốt rét điển hình thì người bệnh có những biểu hiện khác như: Sốt không thành cơn hoặc sốt liên tục, ớn lạnh, nổi da gà. Một số trường hợp, người bệnh bị phình to lách, đau tức vùng gan, người xanh xao, suy nhược, thiếu máu.
Bệnh sốt rét có nhiều thể nhưng thể ác tính có thể làm cho bệnh nhân tử vong trong thời gian ngắn nếu không được điều trị kịp thời.
3. Cách phòng bệnh sốt rét
Bệnh sốt rét hiện nay vẫn chưa có vắc xin phòng ngừa, để phòng bệnh sốt rét cần thực hiện một số biện pháp sau đây:
Thường xuyên ngủ màn, mang theo màn tẩm hóa chất khi đi rừng ngủ rẫy
Phát quang bụi rậm, vệ sinh sạch sẽ nơi ở, khơi thông cống rãnh, diệt muỗi, diệt lăng quăng.
Thường xuyên ngủ màn, dùng hóa chất phun diệt muỗi, hoặc tẩm màn.
Mặc quần áo dài khi đi làm, đi nương rẫy…
Khi có các triệu chứng nêu trên đặc biệt là những người đi từ vùng sốt rét lưu hành về hãy đến ngay cơ sở y tế khám, xét nghiệm và điều trị kịp thời tránh biến chứng và hậu quả xảy ra./.
BS Võ Quang Dũng
